Menso Rappoldt, predikant uit Emmen, won de Preekschrijfwedstrijd van Liberaal Christendom in de categorie theologen. Hij schreef een overdenking naar aanleiding van Mattheüs 27:25. (lees hier de winnende preek in de categorie niet-theologen)
De jury zei over de winnende preek: Een preek in de vorm van een ooggetuigeverslag van iemand die erbij was toe de roep klok: Zijn bloed kome over ons en onze kinderen (Matteüs 27:25). Een preek over collectieve verantwoordelijkheid, over geen schuld afschuiven en over de betekenis van bloed als voorwaarde voor leven.
Ik was er bij.
Het is lang geleden. Jong en oud waren er, mannen en vrouwen, mensen van stad en platteland. Aangevuurd door onze leiders.
We waren teleurgesteld. Hij was zo’n grote belofte. Hij maakte bijzondere keuzes en had aandacht voor zieken, hoeren, buitenlanders en zelfs Romeinen, bezetters! Hij stond dichter bij ons dan onze officiële leiders. Hij was een herder met aandacht voor ieder van ons.
Hij schiep hoge verwachtingen. We hadden hem nodig.
Maar het leek of hij zich losmaakte uit onze verwachtingen. We raakten in verwarring door zijn niet-zijn en niet-doen van wat wij hoopten: ons bevrijden van de Romeinen en de zelfzuchtige leiders.
Hij was kort daarvoor opgepakt. Was dit nou van hem over? We voelden ons teleurgesteld en kwaad. En als je met een groep bent, kan je tot rare dingen komen.
Later beschreef Mattheus wat er gebeurde in zijn evangelie over de betekenis van Jezus’ leven. Ik schrok toen ik het zwart op wit zag staan: ’Zijn bloed kome over ons en onze kinderen’. We hadden dat geroepen, ja. Maar als je het op papier zet, kan het een eigen leven gaan leiden. Had Mattheus dat maar niet gedaan. Want hoe zal hier in de toekomst mee worden omgegaan? Christenen worden nu zelf vervolgd, maar ze groeien enorm als beweging. Wat als ze veranderen in een grote en sterke macht? Joden krijgen al zo vaak de schuld als er iets mis gaat. Hier kunnen onze haters mee uit de voeten, dacht ik toen ik die zin las in Mattheüs’ verhaal en een onbestemd gevoel beving mij.
Als iets zwart op wit staat, gaan mensen er mee aan de haal. Zeker als ze anoniem kunnen blijven of zich verbergen in een groep. Elk geloof brengt mensen voort die niet kunnen relativeren of niets in de context zien. Ze maken wat geschreven staat absoluut. Nog erger: elk geloof brengt mensen voort die denken dat ze namens God moeten oordelen, straffen en zelfs doden. Zal dat de aanhangers van Jezus niet gebeuren?
Ik ben nu oud. En als ik terug kijk op wat er eigenlijk speelde, zie ik het zo:
Pilatus zei: ‘Ik was mijn handen in onschuld’. Hij deed of hij als individu onschuldig was aan het gebeuren. Maar het was geen schuld of onschuld van een individu. We deden het met elkaar. Pilatus had de macht om Jezus los te laten, maar hij durfde niet.
Pilatus sprak over ‘ik’, maar het was een ‘wij’ gebeuren, inclusief hij.
Misschien heeft Mattheus dat duidelijk willen maken. Dat de verwerping van Jezus door álle mensen was. Niemand mag zeggen: Ik had het niet gedaan.
Ik was er bij. Ik heb het geroepen en jij zou het ook geroepen hebben als je daar was geweest. We waren mensen die dé mens verwierpen. Zo erg was en is het met ons als mensheid gesteld.
Wat wij riepen kreeg voor mij naderhand een andere betekenis.
Toen wij daar op dat plein Jezus verwierpen, verwierpen we onszélf. Niet als jood, maar als mens: onze werkelijke vrijheid, waarachtige liefde, ons léven. We verwierpen God. Want alles wat we toen van hem verwachtten, draaide om onszelf. Er was niets wezenlijk veranderd als hij had gedaan wat wij wilden.
Zijn trouw en het offer van zijn dood en zijn verrijzenis maakten pas duidelijk wie hij is en dat zíjn leven is wat we werkelijk nodig hebben.
‘Bloed’ betekent ‘leven’. Zijn leven kan ons en onze kinderen redden, bevrijden en doen leven.
‘Zijn leven kome over ons en onze kinderen’, betekent die zin nu voor mij.
Hoewel we toen iets anders bedoelden, en hoewel Mattheus de uitroep gebruikt om te corrigeren wie denkt dat hij zich vrij kan pleiten aan die veroordeling van Jezus.
‘Zijn leven kome…’: want zijn leven maakt ons en onze kinderen tot geheelde mensen.
Menso Rappoldt
LIBERAAL CHRISTENDOM 